Awaria pompy ciepła – czy to w ogóle możliwe?

Pompy ciepła funkcjonują na rynku energii i w świadomości użytkowników jako urządzenia nie tylko bezobsługowe, ale także bezawaryjne, pracujące bez zarzutu 20, 30, 50 albo i więcej lat. Czy zatem możliwa jest awaria pompy ciepła?

Awaria to mocne słowo, ale z pewnością różnego rodzaju błędy i usterki zdarzają się również w tak niezawodnych urządzeniach, jak pompy ciepła. Awaryjności sprzyja nieprawidłowa eksploatacja sprzętu, brak regularnych przeglądów technicznych, a także źle wykonany montaż czy nieprawidłowo dobrana pompa (jej rodzaj, moc, wydajność) do zapotrzebowania danego budynku i jego użytkowników.

To może Cię zainteresować: Jak dobrać moc pompy ciepła do zapotrzebowania domu i jego mieszkańców?

Warto również pamiętać, że niektóre elementy instalacji poddawane są stałemu działaniu różnych warunków atmosferycznych, co może je po pewnym czasie niszczyć i/lub zanieczyszczać. Ponadto pompa i cały system grzewczy to mnóstwo mechaniki, hydrauliki, elektryki i części, które po prostu z biegiem lat się zużywają. Nie wszystko, a raczej niewiele, prowadzi do poważnej awarii pompy ciepła, ale dużo – z pozoru nieistotnych – szczegółów technicznych wpływa na wydajność pracy urządzenia, a co za tym idzie także na optymalne zarządzanie pozyskiwanym ciepłem i energią elektryczną niezbędną do działania pompy.

Awaria pompy ciepła, czyli… co może pójść nie tak

Awarie pomp ciepła to bardzo często wina nie złej jakości urządzenia czy jakichś jego ukrytych wad produkcyjnych, ale człowieka. Szacuje się, że w 8, a nawet w 9 przypadkach na 10 awaria dolnego źródła gruntowej pompy ciepła wynika z błędów popełnionych przy montażu, ewentualnie z zastosowania „oszczędnych”, nieprzystających do danych warunków i potrzeb rozwiązań, bo na etapie instalacyjnym było to po prostu tańsze.

Nieoptymalna prac sprężarki

Najważniejszym, ale i newralgicznym elementem systemu grzewczego opartego na pompie ciepła jest sprężarka. To od jej sprawności i optymalnej pracy zależy żywotność oraz efektywność całej instalacji. Problemem bywa zbyt częste włączanie i wyłączanie się tego układu, co zużywa i przegrzewa sprężarkę oraz pochłania niepotrzebnie więcej energii. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest zazwyczaj błędny dobór pompy ciepła względem zapotrzebowania cieplnego budynku. Nieoptymalna praca sprężarki może generować kolejne problemy „techniczne”, jak choćby zbyt wysokie lub za niskie ciśnienie czynnika roboczego krążącego w układzie pompy.

Zbyt małe ciśnienie czynnika chłodniczego/grzewczego

Zbyt małe ciśnienie czynnika chłodniczego/grzewczego lub za mała jego ilość mogą wynikać także z nieszczelności i/lub niedrożności instalacji. To jedna z tych rzeczy, które szczegółowo kontroluje się podczas okresowych przeglądów technicznych, dlatego między innymi warto je robić. Nieodpowietrzanie instalacji i brak jej regularnego czyszczenia mogą prowadzić do wielu – mniej lub bardziej poważnych – problemów związanych z działaniem systemu.

Zużycie eksploatacyjne elementów instalacji

Warto też mieć na uwadze aspekt eksploatacyjny i to, że wiele części tworzących instalację grzewczą może się zużyć i zwyczajnie wymagać w którymś momencie wymiany. Trudno mówić w takiej sytuacji o awarii pompy ciepła, to raczej kwestia jej serwisowania i części zamiennych, jak przewody, zawory, filtry, bezpieczniki i tym podobne.

Awarię pompy ciepła raczej trudno przeoczyć

Pompy ciepła, podobnie jak większość nowoczesnych urządzeń, potrafią dziś niekiedy samodzielnie zdiagnozować i naprawić usterkę albo przynajmniej zgłosić użytkownikowi nieprawidłowość i „doradzić” mu, co ma w danej sytuacji zrobić lub polecić wezwanie serwisanta.

Niektórzy producenci pomp udostępniają klientom specjalne aplikacje, które pomagają namierzyć problem i rozwiązać go. W innych przypadkach należy kierować się komunikatami generowanymi przez sterownik pompy. Pod żadnym pozorem nie powinno się ich ignorować ani tym bardziej wykasowywać. Mają one istotne znaczenie nie tylko w chwili pojawienia się, ale także później – na przykład podczas okresowego przeglądu technicznego, gdy analizowane są przez serwisanta w celu całościowej oceny pracy urządzenia.

Automatyczne komunikaty błędów wysyłane przez pompę ciepła dotyczą zazwyczaj ciśnienia czynnika roboczego (zbyt niskie lub za wysokie) oraz jego temperatury, a także nieprawidłowego poziomu ciśnienia w obiegu dolnym lub górnym pompy, co może wskazywać na nieszczelności i wycieki.

Awarie pompy ciepła, które powinny niepokoić

W przypadku usterek i niewłaściwego działania instalacji zawsze warto wezwać na pomoc autoryzowany serwis – tym bardziej, że pompy ciepła mają zazwyczaj długie (kilkuletnie) gwarancje producenckie. Na szczęście, są to urządzenia bezpieczne, dlatego awarie nie bywają groźne dla zdrowia czy życia użytkowników pomp – nie ma tu ryzyka pożaru, zatrucia czy porażenia prądem, zdarzają się jednak sytuacje, w przypadku których lepiej wyłączyć instalację do czasu przybycia na miejsce przedstawiciela serwisu. Należy być wyczulonym między innymi na nietypowo głośną pracę urządzenia, wydzielany przez nie zapach, widoczne wycieki, przegrzewanie się niektórych elementów i oczywiście komunikaty systemu autodiagnostycznego.

***

Czytaj również: Jak często i dlaczego należy przeprowadzać przegląd techniczny pompy ciepła